Η τρέχουσα εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) προσφέρει εκπληκτικές δυνατότητες για καινοτομία και αυτοματοποίηση, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις στον εργασιακό χώρο. Η εκπαίδευση ή καλύτερα η περαιτέρω ειδίκευση των εργαζομένων σε θέματα προηγμένης τεχνολογίας αποτελεί ζωτική αναγκαιότητα για να διασφαλιστεί η προσαρμοστικότητα και η ανταπόκρισή τους στις νέες τεχνολογικές απαιτήσεις.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) έχει αρχίσει να δημιουργεί ριζική αλλαγή στον τρόπο που εργαζόμαστε, αυτοματοποιώντας διαδικασίες που ήταν κάποτε αποκλειστικά ευθύνη του ανθρώπου με προσωπική παρουσία. Αυτό σημαίνει ότι πολλές παραδοσιακές δεξιότητες δεν θα είναι πλέον αρκετές ή κινδυνεύουν να γίνουν περιττές. Ωστόσο, η ίδια η Τεχνητή Νοημοσύνη δημιουργεί ευκαιρίες για νέους τομείς και επαγγέλματα, απαιτώντας ευρύ φάσμα νέων και εξελιγμένων δεξιοτήτων.
Η ανάγκη για περαιτέρω κατάρτιση των εργαζομένων είναι διττή:
· Πρώτον, υπάρχει η ανάγκη να αναπτυχθούν νέες δεξιότητες που σχετίζονται άμεσα με την ΑΙ όπως ο προγραμματισμός, η διαχείριση δεδομένων, η μηχανική μάθηση και ο σχεδιασμός αλγορίθμων. Αυτές οι δεξιότητες είναι κρίσιμες για την ανάπτυξη και τη διαχείριση των τεχνολογικών συστημάτων ΑΙ που θα διαμορφώσουν το μέλλον της εργασίας.
· Δεύτερον, είναι εξίσου σημαντικό να ενισχυθούν οι λεγόμενες "μαλακές δεξιότητες" ή Soft Skills, όπως οι επικοινωνιακές δεξιότητες, η ικανότητα ανάλυσης και επίλυσης προβλημάτων, το επίπεδο συνεργασίας, η ικανότητα ιεράρχησης προτεραιοτήτων, η ικανότητα στην οργάνωση , η ικανότητα στην διαχείριση του χρόνου, το επίπεδο δημιουργικότητας, οι ηγετικές ικανότητες, το επίπεδο διαχείρισης της εργασιακής και κοινωνικής πίεσης, η ικανότητα προσαρμοστικότητας και ευελιξίας σε δύσκολες καταστάσεις, το επίπεδο αποφασιστικότητας, η ικανότητα στην επιμονή και υπομονή, η ικανότητα αποφυγής σύγκρουσης, το επίπεδο κριτικής σκέψης και φυσικά η συναισθηματική νοημοσύνη. Αυτές όλες οι δεξιότητες είναι ζωτικές και καθοριστικές στον εργασιακό χώρο, κυρίως όταν ο εργαζόμενος συνυπάρχει με τεχνολογίες ΑΙ. Χάρη σε αυτές επιτρέπεται στους εργαζόμενους να καινοτομούν, να προσαρμόζονται και να διαχειρίζονται τις σύνθετες αλληλεπιδράσεις μεταξύ ανθρώπου και μηχανής.
Για να επιτευχθεί αυτό το επίπεδο εκπαίδευσης απαιτείται, εκτός των συντονισμένων προσπαθειών από την δημόσια διοίκηση, τις επιχειρήσεις και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, η δυνατότητα προσδιορισμού του επιπέδου στο οποίο ο εργαζόμενος κατέχει καθεμιά από τις προαναφερόμενες μαλακές δεξιότητες (Certification of Soft Skills), όπως προσφέρεται από την μέθοδο SHIPScraft©. Με αυτό τον τρόπο τα προγράμματα επανεκπαίδευσης και δια βίου μάθησης θα μπορούν να εμπλουτίζονται με τις ενδεχόμενες ελλείψεις του εργαζόμενου πάνω στα πιστοποιημένα soft skills. Είναι σημαντική η στόχευση της διαδικασίας, με έμφαση στις ελλείψεις όχι μόνο ως τεχνικές όσο και ως μαλακές δεξιότητες. Η ύπαρξη πολιτικής και ο καθορισμός ενός πλαισίου λειτουργίας και ηθικής μπορεί να γίνουν οι βάσεις ενθάρρυνσης της καινοτομίας υποστηρίζοντας την τεχνολογική ανάπτυξη με παράλληλη προστασία των εργαζομένων από αρνητικές επιπτώσεις ή προσπάθεια καταστρατήγησης της αυτοματοποίησης.
Αναφορικά με τους εξωτερικούς παράγοντες, η προσαρμογή του συστήματος εκπαίδευσης, των ίδιων των εργαζομένων αλλά και του επιχειρηματικού κόσμου στις νέες τεχνολογικές απαιτήσεις, απαιτεί μια ενεργή και οργανωμένη προσπάθεια για την ανάπτυξη των τεχνικών και των διαπροσωπικών δεξιοτήτων.
· Οι κυβερνήσεις πρέπει να θεσπίσουν πολιτικές που να ενθαρρύνουν και να υποστηρίζουν την κατάρτιση και την εξειδίκευση, όπως φορολογικά κίνητρα για επιχειρήσεις που επενδύουν στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων των εργαζομένων τους - ιδίως των μαλακών δεξιοτήτων - και χρηματοδοτήσεις για εκπαιδευτικά προγράμματα που επικεντρώνονται στις δεξιότητες του μέλλοντος.
· Οι επιχειρήσεις από την πλευρά τους, πρέπει να αναγνωρίσουν ότι η επένδυση στην εκπαίδευση και εξειδίκευση των εργαζομένων τους δεν είναι μόνο μια κοινωνική ευθύνη, αλλά ένας τρόπος για να διασφαλίσουν την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητά τους στην αγορά. Οι εταιρείες πρέπει να δημιουργήσουν προγράμματα που ενθαρρύνουν την μάθηση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων, σκληρών και μαλακών, ενσωματώνοντας την εκπαίδευση στην καθημερινότητα της εργασίας και περικελίοντας τον θεσμό του mentoring στο ωράριο εργασίας από εκπαιδευμένους παλαιούς και έμπειρους εργαζόμενους.
· Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι φορείς εκπαίδευσης πρέπει να αποκτήσουν ευελιξία αναπτύσσοντας δυναμικά προγράμματα ανταποκρινόμενα στις γρήγορα μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας. Η προσφορά ευέλικτων μορφών μάθησης όπως ηλεκτρονική μάθηση, σεμινάρια μικρής διάρκειας και πιστοποιητικά μαλακών και σκληρών δεξιοτήτων, μπορεί να καταστήσουν την εκπαίδευση πιο ελκυστική σε εργαζόμενους που χρειάζεται να συνδυάσουν την εργασία με την κατάρτιση.
· Τέλος, οι ίδιοι οι εργαζόμενοι πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους, αναγνωρίζοντας την εκπαίδευση ως μια διαρκή διαδικασία και όχι ως μια εφάπαξ ενέργεια. Η προσωπική ανάπτυξη και η δια βίου μάθηση πρέπει να θεωρούνται βασικά στοιχεία για την επαγγελματική επιτυχία και την προσωπική ευημερία του μέλλοντος.
Συνοψίζοντας, η προσαρμοστικότητα των εργαζομένων στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που συνδυάζει την ανάπτυξη τεχνικών και μαλακών δεξιοτήτων (Hard and Soft Skills), την ενίσχυση της δια βίου μάθησης και τη στενή συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων δημόσιων και ιδιωτικών φορέων.
